O fausaga laupapa e fausia ina ia tumau
Mai fale fafie e faitau afe tausaga le matutua na tumau i le suʻega o taimi e oʻo atu i olo maualuluga faʻaonaponei o loʻo faʻatupulaʻia maualuga, o fausaga laupapa e malolosi ma tumau.

O fale fafie e tumau mo le tele o seneturi
E tumau ma malosi, o fafie o se mea mautu e maua ai le tele o tausaga, e oʻo lava i seneturi, o le tautua. Ae o lo'o i ai pea manatu sese o fale e faia i mea e pei o le sima po'o le sila e umi atu nai lo fale e fai i laupapa. E pei o soʻo se mea faʻatulagaina, o le mamanu lelei o le mea taua lea.
O fale fafie anamua o loʻo faʻaauau pea ona tu e aofia ai malumalu Iapani 8th seneturi, 11th seneturi Norwegian stave falesa, ma le tele o fausaga anamua post-ma-beam o Egelani ma Europa. I tua atu o latou taua faʻaleaganuʻu, o nei fale fafie tuai e tumau ona sa lelei ona mamanuina, fausia ma tausia.
Lom stave church, Nouei | Ata fa'aigoaina: Arvid Høidahl

O mea tuai ua toe fou
Faatasi ai ma le mamanu ma le tausiga lelei, o fausaga laupapa e maua ai auaunaga umi ma aoga. Ma e ui o le umi o se iloiloga taua, e masani lava o isi mea, e pei o le mafai ona faʻafefe ma faʻafetaui i faʻaoga fou, e faʻatonuina ai le umi o le fale. O le mea moni, e tasi le suʻesuʻega na maua ai le leai o se sootaga taua i le va o le faʻaogaina o le faʻaogaina ma le olaga moni o le fale. O le fa'atauina atu o fanua, suiga o mana'oga o tagata nofoia ma le toe fa'avasegaina o le tele lea o le mafua'aga o le talepeina o se fale. I le avea ai o se mea umi, toe faʻaaogaina ma toe faʻaaogaina, o fafie e mafai ona faʻaitiitia otaota ma faʻafetaui i suiga manaʻoga.
Ata fa'aaloaloga a Leckie Studio Architecture + Design

Le malosi faanatura ma le mautu o Wood
O laupapa ose mea faanatura malosi, mama. E mafai e laʻau ona faʻafeiloaʻi malosi tetele e aʻafia e le matagi, tau ma e oʻo lava i faʻalavelave faʻalenatura. E mafai lenei mea ona o fafie e fausia i sela uumi ma manifinifi malolosi. O le mamanu fa'aumi fa'apitoa o nei puipui sela e maua ai e fafie lona malosi fa'avae. O pa puipui e faia i le cellulose, lignin ma le hemicellulose. Pe a liua i oloa fafie, o nei sela e faʻaauau pea ona tuʻuina atu fofo mama, faʻataʻitaʻi faʻatulagaina ma le malosi e faʻatusatusa i isi mea faufale.
O lea la, e ui lava i lo latou mamafa mama, e mafai e mea fafie ona tatalia le malosi tele—aemaise lava pe a o'o mai malosi fa'amalosi ma tete'e fa'atasi ma saito o le fafie. Mo se faʻataʻitaʻiga, o se sikuea Douglas-fir e tasi, 10 cm x 10 cm, e mafai ona lagolagoina le toeitiiti 5,000 kilokalama i le faʻamalosi e tutusa ma le saito. I le avea ai o se mea faufale, e lelei le fa'atinoina o laupapa i lalo o le fa'alavelave ona o se mea malo-o le a le mamao o le a punou a'o le'i ofuina po'o le toilalo. O laupapa e sili atu mo fausaga o loʻo tumau pea le faʻalavelave ma masani, ma avea ai ma filifiliga lelei mo fausaga e maualuga le mamafa mo se taimi umi.
Ata fa'aigoaina: Nik West

Deflection, alavai, mago ma le tumau o fale laupapa
O fa'afitauli e pei o le pala ma le li'o e mafai ona 'alofia i le fa'avasegaina lelei o fale fafie e puipuia ai le fa'aleagaina o le vai ma le susu. E mafai ona fa'afoeina le susu, ma 'alofia le pala i fale fafie e fa'aaoga ai ta'iala masani e fa: fa'afefete, alavai, fa'agogo ma mea e tumau.
O le fa'afefe ma alavai o laina muamua ia o le puipuiga. O mea fa'afefe (e pei o le fa'apipi'i ma fa'amalama fa'amalama) e fa'alavelaveina ai le kiona, timu ma isi fa'apogai o le susū i fafo o le fale ma fa'ate'a ese ai mai vaega ogaoga. E fa'amautinoaina e alavai o so'o se vai e tu'u i fafo i fafo o le fausaga i le vave e mafai ai, e pei o se lua alavai ua tu'u i totonu o puipui o le timu.
O le fa'agogo e fa'atatau i le fa'afefe, fa'afefe o le ea ma le manava o se fale fafie. O fale laupapa i aso nei e mafai ona maua le malu tele a'o tumau pea le mafai. I lenei fa'ata'ita'iga, o lo'o fa'asalalauina le susu i fafo ma fa'aitiitia ai le lamatiaga o le condensation ma le tupu a'e o le limu a'o fa'aleleia le fa'atinoga o le vevela.
Whistler Olympic Park | Photo credit: KK Law

Faanatura tumau ma tetee atu i pala
Faatasi ai ma le faʻafefe, alavai ma faʻamago, o le tumau masani o fafie o se laina faʻaopoopo o le puipuiga. O togavao o British Columbia e ofoina atu ituaiga ola masani e aofia ai arasi mumu i sisifo, arasi samasama ma Douglas-fir. O nei meaola e ofoina atu tikeri eseese o le tetee atu i iniseti ma pala i lo latou tulaga masani, ona o le maualuga o le maualuga o vailaʻau faʻaola e taʻua o mea faʻapipiʻi. O vaila'au fa'anatura o lo'o fa'aputuina i totonu ole la'au fatu o nisi ituaiga o la'au a'o fa'aliliuina le sapwood ile heartwood. O ia ituaiga o meaola e fetaui lelei ma faʻaoga i fafo e pei o le siding, folasia, pa, taualuga ma faʻamalama faʻamalama-o nisi taimi e faʻaaogaina i le faʻaogaina o vaʻa ma le gataifale ona o lo latou tumau masani.
O fausaga fafie e maua ai le faʻatinoga umi ma o le faʻaogaina o faʻamatalaga faʻaeteete e masani ona faʻaumatia ai le manaʻomia mo togafitiga faʻamaʻi. I nisi tulaga, pe a faʻaalia fafie ma faʻafesoʻotaʻi faifaipea ma vai-e pei o le pito i fafo poʻo le faʻaoga-poʻo le faʻaaogaina i itulagi e afaina i iniseti fafie, e ono manaʻomia ni faiga faʻaopoopo. E mafai ona aofia ai le faʻaogaina o mea faʻasao ma togafitiga maualuga e maua ai le malosi atili e tetee atu ai i le pala. Ua fa'atuputeleina, o lo'o liliu atu le au fa'ata'ita'i i fofo fa'afoma'i fou ma le tele o togafitiga fa'alenatura mo fafie e fa'aitiitia pe fa'afefe ai le fa'aogaina o vaila'au fa'asao.
Faleoloa a Malo Muamua e Fa | Photo credit: KK Law
Taimi meli: Apr-05-2025









